«Τώρα εγώ κάνω διαλογισμό;» Αναπάντητοι μύθοι για τον διαλογισμό .

«Τώρα εγώ κάνω διαλογισμό δάσκαλε;» Έλα μου ντε; Αυτή για εμένα είναι η μόνη και η πιο σωστή απάντηση στο ερώτημα κάθε μαθητή που με ρωτάει για το μονοπάτι του διαλογισμού. Στα λίγα χρόνια της πορείας μου στο χώρο της yoga, έρχομαι αντιμέτωπος με αυτήν την ερώτηση και έχω εμπλακεί σε ατέλειωτες συζητήσεις γύρω από το θέμα του διαλογισμού. Έχω συναντήσει ανθρώπους που και μόνο με μια μάτια καταλάβαινα ότι έχουν περάσει από αυτό το διαλογιστικό ταξίδι ( και δεν το περηφανεύονται καθόλου), και έχω συναναστραφεί με άλλους τόσους που δεν περάσανε ποτέ καν απέξω (αλλά ειναι πολύ περήφανοι που τα κατάφεραν)...το θέμα όμως στο τέλος της ημέρας, είναι εσυ τι βίωσες και μονο αυτό έχει σημασία.

Ακολουθώντας το παραδοσιακό μονοπάτι της yoga, γρήγορα καταλαβαίνεις πως χρειάζεται ιδιαίτερος κόπος, μεγάλος μόχθος, ουσιαστική προσπάθεια, χρόνια πρακτικής εξάσκησης, σχεδόν στρατιωτικής πειθαρχίας και υπομονής για να κατακτήσεις έστω και το πρώτο στάδιο του διαλογισμού. 

Χρειάζεται καταρχάς να είσαι καλός άνθρωπος όχι μόνο απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό αλλά και στο κοινωνικό σύνολο (yamas και niyamas). Να έχεις κατακτήσει την αναπνοή και το σώμα σου (pranayama και asana). Να έχεις ελέγξει τις αισθήσεις σου και την συγκέντρωση σου (pratyahara και dharana), ώστε σταδιακά να φτάσεις στον διαλογισμό (dhyana) και να ενωθείς με το απόλυτο (samadhi). Τώρα, σκέψου ποσά από αυτά κάνεις πραγματικά σε καθημερινή βάση και πολλαπλασίασε τα με τις ημερες που έχουν δέκα ολόκληρα έτη πρακτικής εξασκησης, και έτσι θα έχεις την απάντηση για το ποσά χρόνια τελικά χρειάζεται για να κάνεις διαλογισμό... εγώ όταν έκανα την πράξη τρόμαξα τόσο που αποφάσισα ότι αυτά δεν είναι για εμένα, δεν προλαβαίνω ...

Μην με πεις απαισιόδοξο, υπερβολικό και μηδενιστή γιατί κάποιοι από εμάς μπορεί να έχουμε το φυσικό χάρισμα ή την κατάλληλη καθοδήγηση και όλα αυτά να μην χρειάζονται στην πραγματικότητα. Αυτό όμως που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε την κάθε φορά που κάνουμε μια συνέδρια διαλογισμού είναι αν είναι τελικά κάποιες τεχνικές χαλάρωσης και ηρεμίας ή πραγματικά ένας δρόμος προς τον πραγματικό δρόμο του διαλογισμού.

• Μύθοι γύρω από τον Διαλογισμό-

Μύθος: Ο Διαλογισμός πρέπει να είναι πάντα σιωπηλός.

Είμαστε απαραίτητα σιωπηλοί όταν αναφερόμαστε στην τεχνική της Vipassana , που μας επιβάλει να είμαστε απόλυτα ακίνητοι με φυσική αναπνοή. Μπορούμε όμως να βρισκόμαστε σε κατάσταση διαλογισμού ακόμη και όταν βρισκόμαστε σε ροή και συνεχόμενη κίνηση, αρκεί να μπορέσουμε μέσα σε αυτόν τον παλμό να εστιάσουμε την προσοχή μας στο αντικείμενο του διαλογισμού μας. Ένα ήρεμο μυαλό μπορεί να συνδυαστεί άνετα με ένα παλλόμενο σώμα.

Μύθος: Το «άδειασμα» του μυαλού είναι ο στόχος του διαλογισμού.

Στην πραγματικότητα ο διαλογισμός είναι μια διαδικασία που μας βοηθάει να αποκτήσουμε τον βαθύτερο έλεγχο του νου μας. Μέσα απο  διαφορετικές τεχνικές όπως τα μάντρας, την συνειδητή αναπνοή, το «σκανάρισμα» του σώματος ή τον επαναπρογραμματισμό των σκέψεων μας, επιτυγχάνεται ο έλεγχος και μετά η απόλυτη ηρεμία του. Με τον διαλογισμό δεν «αδειάζουμε» το μυαλό μας, μα στην πραγματικότητα το βάζουμε σε μια τάξη.

Μύθος: ο Διαλογισμός μας ηρεμεί.

Θα λέγαμε πως ο «πραγματικός» διαλογισμός κάθε άλλο από χαλαρωτικός δεν είναι, αφού ειδικά τις πρώτες φορές μπορεί να δημιουργήσει δυσλειτουργίες και να μας προκαλέσει αγχος. Μην ξεχνάμε πως είναι μια «άβολη» εσωτερική διαδικασία καθισμένος σε μια «άβολη» στάση. Μπορεί να έρθεις αντιμέτωπος με σκέψεις που δεν είναι ευχάριστες, και να σου αποκαλυφθούν δυσάρεστες αλήθειες, που ένας εσωτερικός μηχανισμός άμυνας στις είχε καλύψει. Καθώς όμως η διαδικασία σταδιακά προχωράει, την αίσθηση ενός ευχάριστου ξαλαφρόματος την διαδέχεται μια υπέροχη ηρεμία.

Μύθος: ο διαλογισμός δεν δουλεύει αν το μυαλό σου περιπλανιέται.

Εαν παρατηρήσεις πως έχει πολλές και διάφορες σκέψεις κατά την διάρκεια του διαλογισμού, αυτό σημαίνει πως είσαι πολύ κοντά στον στόχο σου. Ο διαλογισμός δεν είναι τίποτα άλλο, από την εσωτερική παρατήρηση του εαυτού μας, και οι σκεψεις είναι μέρος του, και δεν πρέπει να τις  αγνοήσουμε. Όσο όμως πιο πολύ κάνεις πρακτική, τόσο λιγότερο θα «κολλάς» σε αυτές τις σκεψεις, θα τις ταξινομείς κατάλληλα και θα τις διαχειρίζεσαι πιο σωστά. Οι σκεψεις μας δεν εξαφανίζονται κατά την διάρκεια του διαλογισμού, πρέπει απλά να τις παρατηρήσουμε από πιο κοντά .

Μύθος: Ο Διαλογισμός είναι δύσκολος.

Διαλογισμός δεν είναι μόνο όταν καθόμαστε στην στάση οκλαδόν για αρκετή ώρα και ο νους μας είναι συγκεντρωμένος σε ένα μόνο σημείο. Θα μπορούσαμε να διαλογίζομαστε σχεδόν πάντα, αν λάβουμε υπόψιν μας κάθε φορά που είμαστε αφοσιωμένοι σε μια σκέψη ή πράξη. Ακόμη και οι στιγμές που απολαμβάνουμε μια ταινία ή μια σειρά στο Netflix θα μπορούσαν να θεωρηθούν διαλογιστική κατάσταση, αν όλα αυτά γίνονται με επίγνωση.

Μύθος: Ο Διαλογισμός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα .

Θα λέγαμε πως πολλοί διαλογίζονται πάνω σε μια σκέψη που σταδιακά θα αλλάξει προς το καλύτερο όχι μόνο την ζωή τους αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Το να διαλογιζόμαστε για το καλό όλων των πλάσματων στην γη, μπορεί να μην οδηγεί «κάπου» εκείνη την συγκεκριμένη στιγμή, αλλά στα σίγουρα σε βάζει όχι μόνο σε μια διαδικασία σκέψης αλλά και σε οδηγεί σε αυθόρμητες πράξεις καλοσύνης σε καθημερινή βάση. Όποτε ναι ο διαλογισμός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική κατάσταση της κάθε στιγμής, αλλά μακροπρόθεσμα είναι ικανός να αλλάξει παρόμοιες καταστάσεις.

Παναγιώτης Κοντογιώργος.