«Η σημασία της αυτό-φροντίδας»

Τωρα που ανοίγει ο καιρός, όπως λέμε, έχω μια έντονη τάση, σχεδόν καθημερινά, να βρεθώ κοντά στην θάλασσα, να κάτσω στον ήλιο και να περπατήσω στην φύση. Συνήθως ομως η έμφυτη μου αυτή ανάγκη σχολιάζεται αρνητικά μιας και μεταφράζεται από πολλούς σαν καπρίτσιο ή σαν μια κακομαθημένη στάση ζωής. Για εμένα προσωπικά δεν είναι τίποτα λιγότερο ή περισσότερο από μια φυσική τάση αυτοφροντίδας...

Η έννοια της φροντίδας του ίδιου του εαυτού μας είναι για πολλούς μια παρεξηγημένη τακτική, μιας και είναι αδίκως συνδυασμένη με ανθρώπους που είναι κακομαθημένοι, εγωιστές ή αυτό που λέμε «παρτάκιδες». H αυτοφροντίδα, όπως υποδηλώνει και η ίδια λέξη, είναι η φροντίδα του εαυτού μας. Οι περισσότεροι άνθρωποι, τείνουν να συνδέουν την έννοια αυτή, με μία μόνο από τις πτυχές της. Αυτή της περιποίησης του σώματος και της εξωτερικής εμφάνισης, μα είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Συνήθως οι άνθρωποι που την κρίνουν αρνητικά είναι αυτοί που έχουν ξεχάσει να «φροντίζουν» τον εαυτό τους, είτε γιατί έχουν εκπαιδευτεί να φροντίζουν μόνο τους άλλους, είτε γιατί οι συνθήκες δεν τους βοηθούν, είτε γιατί δεν πιστεύουν πως έχουν έναν εαυτό που θέλει φροντίδα, είτε γιατί δεν ξέρουν το πως, είτε τελος γιατί θεωρούν πως δεν το αξίζουν.

Αυτοφροντίδα δεν είναι το Να φερόμαστε εγωκεντρικά. Αυτοφροντίδα δεν σημάινει μαθαίνω να φροντίζω τον εαυτό μου για να μείνω μόνος, αλλά μαθαίνω να φροντίζω τον εαυτό μου για να σχετίζομαι αποτελεσματικά με τους άλλους, για να δημιουργώ σημαντικές σχέσεις ζωής, είτε φιλικές είτε ερωτικές. Η αυτοφροντίδα είναι μία μοναδική, εξατομικευμένη εμπειρία. Αυτό που χρειάζεται ο άλλος δεν σημαίνει πάντα πως το έχουμε ανάγκη και εμείς, και επίσης δεν χρειάζεται να απογοήτευομαστε που ο άλλος έχεις άλλες ανάγκες από εμάς. Μα πάνω από όλα η αυτοφροντίδα δεν προγραμματίζεται πάντα, είναι τρόπος ζωής που μαθαίνουμε να αυτοματοποιούμαι. Κρύβεται σε πολλά και μικρά κομμάτια στην καθημερινότητα μας.

Για να καταλήξουμε στο τι πραγματικά είναι για εμάς φροντίδα του εαυτού, ίσως χρειαστεί να δοκιμάσουμε έμμεσα διαφορά πράγματα και δραστηριότητες για να «γεμίσουμε» το ποτήρι της αυτοφροντίδας μας. Θα πρέπει όμως να έχουμε υπόψιν μας ότι η αυτοφροντίδα επιβάλλεται πάντα να είναι ολοκληρωμένη σωματικά και πνευματικά. Δεν σημαίνει ότι ένας άνθρωπος που μόνο γυμνάζεται και κάνει μια υγιεινή ζωή, φροντίζει σωστά τον εαυτό του όπως αντίστοιχα και ένας άνθρωπος που επιλέγει να καλλιεργήσει μόνο το πνεύμα του.

Για τον λόγο αυτο θα πρέπει να ανακαλύψουμε όλες αυτές τις δραστηριότητες που μας ολοκληρώνουν ψυχή τε και σώματι, αφού ψυχή και σώμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Μιλάει το ένα και ακούει το άλλο. Θα πρέπει να φτιάξουμε μια αυτοφροντίδα που είναι συμβατή με την τρέχουσα ζωή μας και να μην μένουμε με την πεποίθηση ότι δεν θα μπορέσουμε ποτέ να κάνουμε κάτι τέτοιο για τον εαυτό μας είτε γιατί δεν υπάρχει ο χρόνος ή το χρήμα για να γίνει. Η βόλτα μου στην θάλασσα για παράδειγμα είναι ένα μέρος της αυτοφροντίδας μου που δεν χρειάζεται χρήματα και συνδέει τρεις διαφορετικές δραστηριότητες ποιοτικής φροντίδας, την φύση, το κολύμπι και το διάβασμα στην παραλία.

Η φροντίδα του εαυτού είναι συνήθως μια πολυδιεργασία που αφορά το σωματικό, το πνευματικό, το συναισθηματικό, το κοινωνικό και το υπαρξιακό μας κομμάτι. Αυτά τα πεδία φροντίζουμε, αυτά τα πεδία προσπαθούμε να φέρουμε σε αρμόνία.

• Η συναισθηματική φροντίδα είναι συνήθως όλες εκείνες οι στιγμές που μιλάμε με τον εαυτό μας. Όταν λέμε όχι σε στρεσογόνες διαδικασίες και προσφέρουμε στον εαυτό μας παύσεις από την ρουτίνα ακόμη και με έναν καφέ παρέα με έναν φίλο.
• Η φροντίδα του σώματος δεν είναι μόνο η φυσική άσκηση και η σωστή διατροφή αλλά είναι επίσης η προτεραιότητα στον ύπνο και στην ψυχική ξεκούραση από δυσάρεστα πράγματα και καταστάσεις.
• Το πνευματικό μας κομμάτι το ακολουθεί και το υπαρξιακό και παρολο που ένα βιβλίο ή η τέχνη ειναι η καλύτερη φροντίδα για αυτό υπάρχουν και άλλες δραστηριότητες που μας φροντίζουν εσωτερικά. Η πίστη στην θρησκεία ή στους ανθρώπους, η καλοσύνη και πράξεις που την συνοδεύουν ακόμη και ο διαλογισμός θα καλλιεργήσουν την εσωτερική γαλήνη στον εαυτό μας.

Το γιατί είναι τόσο σημαντικά όλα αυτά για τον ίδιο μας τον εαυτό νομίζω πως είναι κατανοητά από την αρχη, όμως πρέπει να έχουμε στο νου μας πως χωρίς να ξέρουμε πως να φροντίσουμε τον εαυτό μας δεν θα είμαστε ποτέ σε θέση να φροντίσουμε τους άλλους πραγματικά ακόμη και το ίδιο μας το παιδί. Σύμφωνα με ειδικούς Το πιο σημαντικό που μπορεί να κάνει ένας γονιός για να φροντίσει επαρκώς και υγιώς το παιδί του, είναι να φροντίζει με συνέπεια τον εαυτό του, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.

Η έλλειψη της γονεϊκής αυτοφροντίδας επηρεάζει τη σχέση του γονιού με το παιδί και την ψυχική ανάπτυξη του παιδιού. Ένας γονιός που παραμελεί τον εαυτό του και πιθανά δομεί τη ζωή του μόνο γύρω από το γονεϊκό του ρόλο και χωρίς να δίνει χώρο στα υπόλοιπα κομμάτια του, δεν μπορεί να μεγαλώσει ένα ψυχικά υγιές και ασφαλές παιδί. Ο τρόπος με τον οποίο ένας γονιός ακούει και φροντίζει τις δικές του ανάγκες, αποτελεί ένα μοντέλο σχέσης με τον εαυτό που το παιδί εσωτερικεύει καθώς μεγαλώνει. Έτσι, ο βαθμός στον οποίο το παιδί θα γίνει ένας ενήλικας που φροντίζει τον εαυτό του, εξαρτάται από το πόσο είχε την εμπειρία γονιών που φρόντιζαν τον εαυτό τους. 

 Είναι βέβαιο ότι ο καθένας δεν θα τα καταφέρνει πάντα να ακούει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του και να φροντίζεται. Δεν θα είναι λίγες οι φορές εκείνες που μπορεί να χάσουμε την άκρη του νήματος που μας συνδέει με τον εαυτό μας . Πρέπει όμως να έχουμε επίγνωση, δηλαδή να προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τα σημάδια που μας δίνει ο εαυτός μας όταν μένει αφρόντιστος. Και μαθαίνοντας να ακούμε αυτά τα σημάδια, θα μπορέσουμε να επανασυνδέθουμε με τα παραμελημένα κομμάτια μας.

Παναγιωτης Κοντογιωργος